අප දකිනා මුහුදේ රළ හැදෙන හැටි ඔබ දන්නවාද…?

මුහුද බැලීමට කුඩා දරුවන් පමණක් නොව වැඩිහිටියන් ද විශාල ඇල්මක් දක්වති. නමුත් ඔබ කවුරුන් හෝ මොහොතකට හෝ සිතා තිබෙනවාද මෙලෙස මුහුදු රළ ඇති වන්නේ කෙසේද කියා. සාගරය කිසි විටෙකත් නිශ්චල නොවේ. වෙරළේ සිට හෝ බෝට්ටුවක සිට නිරීක්‍ෂණය කළත් අපි බලාපොරොත්තු වන්නේ මුහුදෙහි රළ දැකීමටයි.

රළ බොහෝ විට ඇති වන්නේ සුළඟ නිසා ය. සුළඟින් ධාවනය වන තරංග හෝ මතුපිට තරංග නිර්මාණය වන්නේ සුළඟ හා මතුපිට ජලය අතර ඝර්ෂණය(යම් වස්තුවක් තවත් වස්තුවක් මත චලනය වීමේදී හෝ චලනය වීමට උත්සාහ කිරීමේදී ඒවායේ පොදු පෘෂ්ට මගින් චලනය ප්‍රතිරෝධිව බලයක් යොදනු ලැබීම) මගිනි. සාගරයේ හෝ වැවක මතුපිටින් සුළඟ හමන විට අඛණ්ඩ කැළඹීමක් නිර්මාණය කරයි. මෙම වර්ගයේ තරංග ගෝලීය වශයෙන් විවෘත සාගරය හරහා සහ වෙරළ තීරයේ දක්නට ලැබේ.

සාගරය දෙස බලන විට එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට ජලය ප්‍රවාහනය කරන අසීමිත තරංග මාලාවක් බොහෝ විට දැකිය හැකිය. රළ මතුපිට ජලය චලනය වීමට හේතු වුවද තරංග යනු ජල කඳන් යන අදහස නොමඟ යවන සුළුය. සුළි කුණාටුවක් වැනි දරුණු කාලගුණයක් නිසා වඩාත් අනතුරුදායක තරංග ඇති විය හැක. මෙම වර්ගයේ දරුණු කුණාටු වලින් ඇතිවන තද සුළං සහ පීඩනය කුණාටු රැල්ලක් ඇති කරයි.

ගැඹුරු ජලයේ වෙරළට ඈතින් නිර්මාණය වී ඇති දිගු රළ මාලාවක් ගොඩබිමට සමීප වන විට තීව්‍ර වේ. භූමිකම්පා, නාය යෑම් හෝ ගිනිකඳු පිපිරීම් වැනි විශාල ජල ප්‍රමාණයක් ඉක්මනින් විස්ථාපනය කරන දිය යට කැළඹීම් නිසා වෙනත් අනතුරුදායක තරංග ඇති විය හැක. මෙම ඉතා දිගු රළ සුනාමි ලෙස හැඳින්වේ. කුණාටුව සහ සුනාමි යනු ඔබ වෙරළට කඩා වැටෙන බව සිතන තරංග නොවේ. මෙම රළ විශාල මුහුදු මට්ටම ඉහළ යාමක් මෙන් වෙරළට පෙරළෙන අතර රට අභ්‍යන්තරයට බොහෝ දුරකට ළඟා විය හැකිය.

පෘථිවියේ ඇති සූර්යයා සහ චන්ද්‍රයාගේ ගුරුත්වාකර්ෂණ බලය ද තරංග ඇති කරයි. මෙම තරංග වඩදිය බාදිය හෝ වෙනත් වචන වලින් කිවහොත් උදම් රළ වේ. උදම් රළ ද සුනාමියක් බව පොදු වැරදි මතයකි. සුනාමි ඇතිවීමට හේතුව වඩදිය බාදිය පිළිබඳ තොරතුරු කිසිසේත්ම සම්බන්ධ නොවන නමුත් ඕනෑම උදම් තත්ත්වයකදී සිදුවිය හැක.

සාගර තරංග වර්ග කිහිපයක් ඇති අතර ඒවා සාමාන්‍යයෙන් වර්ගීකරණය කරනු ලබන්නේ ඒවා නිර්මාණය කරන බලශක්ති ප්‍රභවය අනුව ය. වඩාත් සුලභ වන්නේ මතුපිට තරංග, වාතය-ජල අතුරුමුහුණත දිගේ හමන සුළඟ නිසා ඇතිවන කැළඹීමක් ඇති වන අතර සුළඟ දිගටම හමන විට සහ තරංග ලාංඡනය ඉහළ යන විට ක්‍රමයෙන් ගොඩනැගෙන කැළඹීමක් ඇති කරයි. පෘෂ්ඨීය තරංග ලොව පුරා නිරන්තරයෙන් සිදු වන අතර සාමාන්‍ය තත්වයේදි ඔබ වෙරළේ දකින තරංග වේ.