සිරුරේ ඇති විශාලතම ස්නායුවේ හටගන්නා මේ රෝගී තත්වය ගැන ඔබ දන්නවද?

එදිනෙදා වැඩ රාජකාරි කරගන්න බැරුව බොහෝදෙනෙක් සයටිකා රෝගී තත්වයෙන් පෙළෙනවා. මෙය කොන්ද ආශ්‍රිතව ඇතිවන තද බල වේදනාවක්. අපේ ශරීරයේ පහතින්ම පිහිටන කශේරුකා වන L4,L5,S1,S2 හා S3 කශේරුකා අතරින් පටන් ගන්නා සයටිකා නමැති ස්නායුව ශරීරයේ ඇති විශාලතම ස්නායුවයි. මෙම ස්නායුවේ තෙරපුමක්, යම් අවහිර වීමක් හේතුවෙන් සයටිකා රෝග තත්වය හට ගන්නවා.

රෝග ලක්ෂණ

🔹කොන්දේ පහල කොටසේ හට ගන්නා වේදනාව පිටුපසින් තට්ටම් හරහා පාදයේ කලව ප්‍රදේශය පසුකරමින් පාදය දිගේ පහලට පැතිර යයි

🔹උකුලේ දැවෙන වේදනාව

🔹බොහෝ විට එක ඉරියව්වකින් වාඩිවී සිටිමේ අපහසුතාව හට ගනී.

🔹පාදයේ හිරිවැටීම, බර ගතිය හා පසුකාලීනව පාදයේ දුර්වල වීමද සිදුවිය හැකියි.

🔹බලපෑමට ලක් වූ කකුල හෝ පාදය චලනය කිරීමේ අපහසුතාව

🔹සිටගෙන සිටියදී කකුල දිගේ ඇතිවන වේදනාව හෝ දිගු වේලාවක් වාඩි වී සිටින විට ඇති වන අපහසුතාව.   

සයටිකා රෝගයට හේතු

1) පිරිෆෝර්මිස් සින්ඩ්‍රෝමය

❇️ පිරිෆෝර්මිස් මාංශ පේශි යනු ඔබගේ තට්ටම ඇතුලින් පිහිටන මාංශ පේශියකි.

❇️ සයටික් ස්නායුව කකුලේ පිරිෆෝර්මිස් මාංශ පේශිය යටින් ගොස් දණහිසේ පිටුපසින් අතු දෙකකට බෙදී(ටිබියල් ස්නායුව හා පොදු පෙරෝනීය ස්නායුව) දණහිසෙන් පහල කකුලේ ඉදිරිපස හා පිටිපසින් දිව යයි.

❇️පිරමිෆෝමිස් සින්ඩ්‍රෝමය සිදුවන්නේ ඔබ දිගුවේලාවක් වාඩි වී සිටින විට, ඇවිදින විට හෝ ධාවනය වන විට සයටික් ස්නායුව සම්පීඩනය කරන විටයි.

2) හර්නියාකරණය වූ අන්තර් කශේරුකා

❇️ සයටිකා සඳහා පොදු හේතුවක් වන්නේ හර්නියාකරණය වූ අන්තර් කශේරුකා තැටියයි.

❇️ තැටියක් යනු දැඩි පිටත ස්තරයකින් ආවරණය වන මෘදු අභ්‍යන්තර හරයක් සහිත කුඩා වටකුරු කුෂන් එකක් වැනි වස්තුවකි.

❇️ සෑම තැටියක්ම කම්පන අවශෝෂකයක් ලෙස ක්‍රියා කරන අතර කොඳු ඇට පෙළේ අස්ථි ආරක්ෂා කරයි. සමහර විට, කම්පනය හෝ තුවාල හේතුවෙන් තැටියක මෘදු, අභ්‍යන්තර න්‍යෂ්ටිය පිටත තට්ටුව හරහා කැඩී යා හැකියි.

❇️ කොඳු ඇට පෙළේ (පහළ කොන්දේ පිටුපස) ලම්බා කලාපයේ මෙය සිදුවුවහොත් එය සයටික් ස්නායුව මත සම්පීඩනය ඇති කළ හැකිය 3) පටුවූ ලම්බා කොඳු ඇට පෙළ

❇️ කොඳු ඇට පෙළේ ලම්බා කලාපය (පහළ පිටුපස) කශේරුකා5කින් සමන්විතයි.

❇️ මෙම කොඳු ඇට පෙළ පටු වීමක් සිදුවුවහොත් එමඟින් පහලට යන ස්නායු මූලයන් සම්පීඩනය කරයි.

❇️පහළ මූලයන් පසුපසට ගමන් කර කකුල් වලට ගමන් කරයි.

❇️ වයස අවුරුදු 60 සහ ඊට වැඩි පුද්ගලයින් තුළ මෙම තත්වය බොහෝ සෙයින් දකින්න ලැබෙනවා.

4) ස්පොන්ඩිලොලිස්ටේෂස්:

❇️ ස්පොන්ඩිලොලිස්ටේෂස් යනු කොඳු ඇට පෙළට බලපෑම් කරන තවත් තත්වයක්.

❇️ එය ලම්බ කලාපයට (පහළ පිටුපසට) බලපායි.

❇️ එහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස පහළ කශේරුකාවෙන් එකක් ලිස්සා යයි.

❇️ කශේරුකාව ඉදිරියට ලිස්සා යන විට, එය යට අස්ථිය මත පීඩනය යෙදේ.

❇️සමහර අවස්ථාවලදී, කශේරුකා ස්නායුව කශේරුකා දෙක අතර සම්පීඩිත විය හැකියි.

5) පිරිහෙන තැටි රෝගය(Degenerative disc disease)

❇️ වයසට යත්ම, අන්තර් කශේරුකා තිබූ ජල පරිමාව අහිමි වන අතර හැකිලීමට හා වියළීමට පටන් ගන්නවා.

❇️ මෙහි ප්‍රතිපලයක් ලෙස මෙම සම්පීඩිත තැටිවලට සයටික් ස්නායු මූලයන් හසු කර ගැනීමටත් හැකියි.

❇️ එමඟින් කොඳු ඇට පෙළට හෝ ස්නායු මූලයන්ට පීඩනය යෙදෙන හර්නියා තැටි ඇති වීමේ හැකියාව පවතිනවා.

6) තරබාරුකම

❇️ තරබාරුකම සයටිකා වලට හේතු විය හැකි බැවින් අධික ශරීර බර නිසා කොඳු ඇට පෙළට ආතතියක් ඇති වෙයි.

❇️ මෙය කොඳු ඇට පෙළේ හර්නියා තැටියක් හෝ කශේරුකා ගෙවීයාම් වැනි වෙනස්කම් වලට තුඩු දිය හැකි අතර එමඟින් සයටික් ස්නායුව සම්පීඩනය කළ හැකියි.

7) ගැබ් ගැනීම

❇️ ගර්භණී සමයේදී සයටිකා තදින්ම ඇති නොවුනත්, සමහර කාන්තාවන් ගර්භණී සමයේදී සයටිකා වේදනාව අත්විඳිනවා.

මෙය පහත දැක්වෙන එක් හේතුවක් නිසා විය හැකියි:

🔹සිරුරේ බර වැඩිවීම මගින් තරල රඳවා තබා ගැනීම වැඩි වන අතර එමඟින් සයටික් ස්නායුව මත අමතර පීඩනයක් ඇති කරයි.

🔹බඩ සහ පියයුරු ප්‍රමාණයෙන් වැඩි වන විට ශරීරයේ ගුරුත්වාකර්ෂණ කේන්ද්‍රය වෙනස් වීම

🔹ගර්භාෂය පුළුල් වීම මගින් සයටික් ස්නායුව සම්පීඩනය කළ හැකියි.

🔹දරුවා උපත් ස්ථානයට ගමන් කරන විට, ඔහුගේ හෝ ඇයගේ හිස සයටික් ස්නායුව මත තද විය වීමේ හැකියාව පවතිනවා.

සයටිකා වලට හේතු විය හැකි වෙනත් අවදානම් සාධක

🍁 වයස්ගත වීම - සයටිකා අවදානම වැඩි කළ හැකි කොඳු ඇට පෙළේ වයස්ගත වෙනස්කම් වලට අස්ථි ස්පර්ස්(අස්ථි ගෙවීයාම් නිසා ඇතිවන ගැටිති)හර්නියා තැටි ඇතුළත් වේ.

🍁 රැකියාව - අධික බරක් ඔසවා තැබීම හෝ උසුලාගෙන යාම, කොන්දේ පිටුපස නැවත නැවත පීඩාවට ලක්වීම හෝ රිය පැදවීම දිගු කාලීනව ඉදගෙන සිටීමේ රැකියාවක් කිරීම වැනි දෑ නිසා සයටිකා ඇතිවීමේ වීමේ අවදානම වැඩි වේ.

🍁 දියවැඩියාව - මෙම තත්වය ස්නායු හානිවීමේ අවදානම වැඩි කරයි.

🍁 ඔසප් චක්‍රයේ වෙනස් වීම - සමහර කාන්තාවන්ට ඔසප් වීමේදී අස්ථි බිඳීම (ඔස්ටියෝපොරෝසිස්) ඇතිවිය හැකි අතර එමඟින් කශේරුකා පිරිහීම හා උරස් වේදනාව ඇති විය හැකියි.

🍁 දීර්ඝ කාලීන වාඩි වී සිටීමේ ක්‍රියාකාරකම් කිරීම - වැඩිපුර ක්‍රියා කරන පුද්ගලයින්ට වඩා නිද්‍රාශීලී ජීවන රටාවක් හෝ දිගු කාලයක් වාඩි වී සිටින රැකියාවක් කරන පුද්ගලයින්ට සයටිකා ඇතිවීමේ ඉඩකඩ වැඩියි.

🍁 ජාන - කොඳු ඇට පෙළේ ස්කෝලියෝසිස්(පැති කුදය)වැනි තත්වයන් සයටිකා වලට හේතු විය හැකියි.