මළ දතක් යනු කුමක්ද සහ එය වළක්වා ගන්නේ කෙසේද?

අපගේ සමේ සෛල, හිසකෙස් මෙන්ම නියපොතු සහ සම වැනි දේ මිය යා හැකි බව අපි කවුරුත් දනිමු. ඔබේ මුතු ඇට මෙන් ඇති දත් ද මිය යා හැකි බව ඔබ දන්නවාද? මෙම ලිපියෙන් අපි කතා කරන්නේ මිය ගිය දතක් ගැන විශේෂයෙන් එහි ඇති හේතු සහ ප්‍රතිකාර වැනි වැදගත් කරුණු මෙන්ම එය මුලින් සිදු නොවී තබා ගන්නේ කෙසේද යන්නයි. මෙම ලිපිය කියවිමෙන් පසු දත් ගැන සැලකිලිමත් වන සෑම කෙනෙකුටම මියගිය දතක් පිළිබඳව දැන ගැනීමට හැක.

දතක් සැබවින්ම නිකරුනේ මිය යා නොහැක. එයට තමන්ගේම ස්නායු හා රුධිර සැපයුමක් ඇති බව සත්‍යයක් වුවද කාරණය නම් එය ඔබේ අස්ථි, මාංශ පේශි හෝ ස්නායු වැනි ජීව පටකයක් නොවන බවයි. මිය ගිය දතක් දන්ත වෛද්‍ය විශේෂඥයන් විසින් ජීව නොවන දතක් ලෙස හඳුන්වන්නේ ද මේ හේතුව නිසා ය. සමහර විට මිය ගිය දතක් ඉවත් කළ යුතුය. විශේෂයෙන් එය විශාල වේදනාවක් ඇති කරයි නම් සහ සංකූලතා වැලැක්වීම සඳහා දතක් ඉවත් කළ යුතු බව මගේ අදහසයි. කෙසේ වෙතත් සමහර අවස්ථාවල දී (එය දැඩි වේදනාවක් හෝ රූපලාවන්‍ය ගැටලුවක් වැනි සැබෑ ගැටලුවක් ඇති නොකරන විට) දන්ත විශේෂඥයින් සහ සමස්ථ සුව කරන්නන් ද මිය ගිය දතක් නරක අතට හැරීම හෝ අමතර ගැටළු වළක්වා ගැනීම සඳහා ශරීරය පෝෂණය කිරීම සඳහා පළමුව වේදනා නාශක නිර්දේශ කළ හැකිය.

මිය ගිය දතක් හා සම්බන්ධ රෝග ලක්ෂණ කිහිපයක් ඇති අතර ඒවාට වේදනාව සහ දුර්වර්ණ විම ඇතුලත් විය හැකිය. දත් මැරී ඇති කෙනෙකුට උපකාර පැතීමට දන්ත විශේෂඥයෙකු වෙත යාමට ඇති හේතුව වේදනාවයි. එවැනි ගැටළුවක් අවසන් කිරීම සඳහා මිය ගිය දත් ඉවත් කිරීම සිදු කිරීමට අපහසුය. කෙසේ වෙතත් දන්ත වෛද්‍යවරයකු විසින් මුල් ඇළ නිර්දේශ කළ හැකි අවස්ථා තිබේ. මෙම ක්‍රියාවලියේදී දතෙහි බලපෑමට ලක් වූ ප්‍රදේශය ඉවත් කර පිරිසිදු කර පසුව මුද්‍රා තබන්නේ ගැටලුව නැවත ඇති නොවීමටය.

බලපෑමට ලක් වූ දත ඉවත් කිරීම ලබා ගත හැකි එකම විසඳුම නම් නිස්සාරණය කරන ලද දත බද්ධ කිරීමක් සමඟ ප්‍රතිස්ථාපනය කිරිමයි.. මිය ගිය දතක් සෑම විටම වේදනාවක් ඇති නොවන බව සැලකිල්ලට ගැනීම වැදගත්ය. එය දැනට නොමැති විය හැක. නමුත් මෙම රෝග ලක්ෂණය ඉක්මනින් හෝ පසුව ඇති විය හැකි බව ඔබ මතක තබා ගත යුතුය. වේදනාව ඇති වුවත් නැතත් මිය ගිය දතක් දුර්වර්ණ වී ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබේ නම් එය කහ, අළු හෝ කළු පැහැයෙන් දිස් වීමට ඉඩක් ඇත . දතෙහි රතු රුධිර සෛල මිය යාමෙන් එය සිදු වේ . ඔබ එය යම් ආකාරයක තැලීම් ලෙස සිතිය හැකිය. ඔබට මිය ගිය දතක් තිබේ නම් අතිකාලයේදී දුර්වර්ණ වීම නරක අතට හැරෙනු ඇතැයි අපේක්ෂා කළ හැකි අතර බොහෝ විට වේදනාව සමඟ ඇති වන ගැටළු නිසැකවම දන්ත විශේෂඥයෙකු හමුවීමට ඔබව පොළඹවනු ඇත. 

හේතු

මියගිය දතක් කලින් සාකච්ඡා කළ ආකාරයටම රෝග ලක්ෂණ කිහිපයක් ඇති කරයි. දත් දිරායාම සහ දත් තුවාල වීම යන කරුණු කිහිපයක් නිසා එය ද ඇති විය හැකි දෙයකි. සරලව කිවහොත් දත් දිරායාම ආරම්භ වන්නේ සරල කුහරයක් ලෙසිනි. ඉක්මනින් හෝ පසුව එය දැනටමත් රුධිර වාහිනී සහ ස්නායු අඩංගු පල්ප් ස්ථරයක් හෝ ඔබේ දත් කොටස වෙත ළඟා වන තෙක් එය ගැඹුරු විය හැක. බැක්ටීරියාව වර්ධනය වී පල්ප් වලට පහර දිය හැකි අතර එමඟින් දත් දිරා යයි. මෙය මුල් ඇළ මාර්ගයෙන් වහාම කටයුතු නොකළහොත් අවසානයේ මිය ගිය දතකට තුඩු දිය හැකි දෙයකි.

දත් දිරායාමට අමතරව දතෙහි ඇති වන කම්පනය ද මිය ගිය දතක් ඇති වීමට හේතු විය හැක. ස්පර්ශ ක්‍රීඩා වලට සහභාගී වීම හෝ අනතුරකට මුහුණ දීම හේතුවෙන් මුඛයේ තුවාලයක් රුධිර වාහිනී වලට හානි වීමට හේතු විය හැකි අතර එමඟින් දතට රුධිර සැපයුම අඩාල වේ. ඔක්සිජන් සහ පෝෂ්‍ය පදාර්ථ නොමැති බැවින් පල්ප් වල ඇති ස්නායු සහ අනෙකුත් මෘදු පටක මිය යාමට හේතු විය හැක. ඔබ නිදා සිටියදී ඔබේ දත් ඇඹරුවහොත් ඔබේ දතට හානි සිදු විය හැකි අතර අවසානයේ මිය යා හැක. එය අධික ආතතිය, කාංසාව, නින්දේ ආබාධ සහ ඇතැම් ඖෂධ වැනි දේ නිසා විය හැකි දෙයකි. 

දත් දිරායාමෙන් මිදීමට ඔබට ගත හැකි පියවර කිහිපයක්:

• ෆ්ලෝරයිඩ් සහිත දන්තාලේප භාවිතයෙන් දිනකට දෙවරක් දත් මදින්න
• නිතිපතා ඔබ සීනි සහිත ආහාර සහ පාන වර්ග ගැනීම සීමා කිරීම
• අවශ්‍ය නම් අවම වශයෙන් මාස 6කට වරක් හෝ ඊට වඩා වැඩි වාර ගණනක් දන්ත වෛද්‍ය විශේෂඥයකු හමුවීමට යාම

දත් තුවාල වීම වැළැක්වීම සඳහා කළ හැකි දේවල් කිහිපයක් මෙන්න:

• ස්පර්ශ ක්‍රීඩා වල යෙදෙන විට මුඛ ආරක්ෂකයක් පළඳින්න
• ඔබ දත් ඇඹරෙන බවක් පෙන්නුම් කරන්නේ නම් මුඛ ආරක්ෂකයක් ද භාවිතා කළ හැකිය
• අයිස් හපන හෝ තද හෝ අධික ලෙස හැපෙනසුළු ආහාර ගැනීමෙන් වළකින්න
• දේවල් විවෘත කිරීම හෝ ඉවත් කිරීම සඳහා ඔබේ දත් භාවිතා කිරීමෙන් වළකින්න